Παναγιώτης Ήφαιστος
Αυτό το Λονδίνο ....
Το σχόλιο για την ομιλία του Donald Tramp με την ευκαιρία της εισόδου του στον Λευκό Οίκο δεν αναφέρει την Ευρώπη. Προσθέτω εδώ πως η ΜΒ πάλι τα κατάφερε με τις συμμαχίες της. Πιο συγκεκριμένα, η κίνηση Brexit για την οποία πολλά ειπώθηκαν, ολοφάνερα ήταν μια προνοητική μανούβρα της Μεγάλης Βρετανίας: Θέτει την διαιρεμένη ηπειρωτική Ευρώπη σε μια μακρόχρονη διαπραγμάτευση. Τα επόμενα χρόνια είναι "μέσα και έξω" στην "ενωμένη Ευρώπη" γεγονός που την θέτει σε προνομιακή θέση στις αναπόδραστες μεγάλες στρατηγικές διαπραγματεύσεις (μερικές τις βλέπουμε άλλες είναι μέσα σε κλειστά διπλωματικά κουτιά). Για μια ακόμη φορά θα είναι ο πρωτοσύμβουλος της Ουάσινγκτον και ασφαλώς διανοίγονται νέοι ορίζοντες με την ειδική σχέση ΗΠΑ-ΜΒ. Την στρατηγική του Λονδίνου τους τελευταίους αιώνες μέχρι σήμερα την εξέτασα σε πολλές μονογραφίες (ιδιαίτερα το "Διπλωματία και στρατηγική των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων" και το "Nuclear Strategy and European Security dilemmas") και σε μικρότερα κείμενα.
Σταθερό πόρισμα που συνάγεται περιγραφικά είναι ότι όποιος θέλει να μάθει πως μια εθνική στρατηγική καταφέρνει να σκέφτεται, σχεδιάζει και εκτελεί μακροχρόνια σχέδια πρέπει να μάθει την εθνική στρατηγική του ΗΒ.
Το σχόλιο για την ομιλία του Donald Tramp με την ευκαιρία της εισόδου του στον Λευκό Οίκο δεν αναφέρει την Ευρώπη. Προσθέτω εδώ πως η ΜΒ πάλι τα κατάφερε με τις συμμαχίες της. Πιο συγκεκριμένα, η κίνηση Brexit για την οποία πολλά ειπώθηκαν, ολοφάνερα ήταν μια προνοητική μανούβρα της Μεγάλης Βρετανίας: Θέτει την διαιρεμένη ηπειρωτική Ευρώπη σε μια μακρόχρονη διαπραγμάτευση. Τα επόμενα χρόνια είναι "μέσα και έξω" στην "ενωμένη Ευρώπη" γεγονός που την θέτει σε προνομιακή θέση στις αναπόδραστες μεγάλες στρατηγικές διαπραγματεύσεις (μερικές τις βλέπουμε άλλες είναι μέσα σε κλειστά διπλωματικά κουτιά). Για μια ακόμη φορά θα είναι ο πρωτοσύμβουλος της Ουάσινγκτον και ασφαλώς διανοίγονται νέοι ορίζοντες με την ειδική σχέση ΗΠΑ-ΜΒ. Την στρατηγική του Λονδίνου τους τελευταίους αιώνες μέχρι σήμερα την εξέτασα σε πολλές μονογραφίες (ιδιαίτερα το "Διπλωματία και στρατηγική των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων" και το "Nuclear Strategy and European Security dilemmas") και σε μικρότερα κείμενα.
Σταθερό πόρισμα που συνάγεται περιγραφικά είναι ότι όποιος θέλει να μάθει πως μια εθνική στρατηγική καταφέρνει να σκέφτεται, σχεδιάζει και εκτελεί μακροχρόνια σχέδια πρέπει να μάθει την εθνική στρατηγική του ΗΒ.
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ DONALD TRUMP: «Σήμερα η εξουσία επιστρέφει στον αμερικανικό λαό» https://youtu.be/sRBsJNdK1t0
Ας σταθούμε στην ομιλία αποτυπώνοντας 3 εκτιμώ αντικειμενικές παρατηρήσεις οι οποίες δεν αποκλείω να διαψευστούν.
• Πρώτον, το «Σήμερα η εξουσία επιστρέφει στον αμερικανικό λαό» είναι συγκλονιστικό. Υπερβαίνει τις ιδεολογικές συζητήσεις ενός αιώνα στις οποίες οι ΗΠΑ ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές. Για όσους επιθυμούν να δουν την ιστορική ροή προς νέες κατευθύνσεις το «Σήμερα η εξουσία επιστρέφει στον αμερικανικό λαό» ενδεχομένως δρομολογεί το τέλος των ιδεολογιών και την επιθυμία πολλών να νοηματοδοτηθεί η δημοκρατία συναρτημένα με τον ρόλο των πολιτών.
• Δεύτερον, η λέξη «πατριωτισμός» και «πρώτα η Αμερική» που ακούστηκε πολύ συχνά στην ομιλία του Donald Tramp αποτυπώνει μια γνωστή διαίρεση στην Αμερικανική ιστορία. Είναι μεταξύ απομονωτιστών και επεμβατικών. Πρέπει να πω εδώ πως αν και τα σύνορα μεταξύ των δύο τάσεων δεν είναι άκαμπτα, ότι οι επεμβατιστές συνήθως ήταν οι Δημοκρατικοί και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όλοι οι πρόεδροι διαδέχθηκαν την Μεγάλη Βρετανία ως η μεγάλη επεμβατική δύναμη πάνω στην Περίμετρο της Ευρασίας. Οι απομονωτιστές περίπου έλεγαν «πρώτα η Αμερική» και ας εκμεταλλευτούμε τις διαιρέσεις των άλλων. Αυτό αφορούσε πρωτίστως τις αποικιοκρατικές δυνάμεις του 19ου αιώνα προς τις οποίες οι ΗΠΑ ποτέ δεν έκρυβαν την δυσαρέσκειά τους (χαρακτηριστική περίπτωση η κρίση του Σουέζ).
• Τρίτον, εάν προσπαθήσουμε να αναγάγουμε αυτές τις τάσεις στον 21 αιώνα υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια και σίγουρα πολλές ενδιάμεσες πιθανές εκδοχές
o Το λιγότερο πιθανό είναι να αφεθούν οι υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις να ανταγωνίζονται στις περιφέρειες με τις ΗΠΑ να αφιερώνονται στην ήπειρό τους.
o Το πιο πιθανό, ένας επιλεκτικός επεμβατισμός με δύο σκέλη. Στο ένα σκέλος διαχείριση της κατανομής ισχύος με σκοπό την σταθερότητα με όρους ισορροπίας δυνάμεων πλανητικά και στις περιφέρειες (προβολή ισχύος επί ζητημάτων όπως το ISIS είναι δευτερεύοντα και περίπου αυτονόητες τακτικές και σίγουρα διαφορετικές από τα αδιέξοδα παίγνια των δύο τελευταίων δεκαετιών). Στο άλλο σκέλος πιο ενεργή συμμετοχή στις πολυπολικές ισορροπίες με εναλλαγές εξισορροπητικών προσεγγίσεων όπου οι άλλοι κύριοι παίχτες προς το παρόν διαφαίνεται ότι θα είναι η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία και δυνητικά η Ιαπωνία και η Γερμανία.
• Πρώτον, το «Σήμερα η εξουσία επιστρέφει στον αμερικανικό λαό» είναι συγκλονιστικό. Υπερβαίνει τις ιδεολογικές συζητήσεις ενός αιώνα στις οποίες οι ΗΠΑ ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές. Για όσους επιθυμούν να δουν την ιστορική ροή προς νέες κατευθύνσεις το «Σήμερα η εξουσία επιστρέφει στον αμερικανικό λαό» ενδεχομένως δρομολογεί το τέλος των ιδεολογιών και την επιθυμία πολλών να νοηματοδοτηθεί η δημοκρατία συναρτημένα με τον ρόλο των πολιτών.
• Δεύτερον, η λέξη «πατριωτισμός» και «πρώτα η Αμερική» που ακούστηκε πολύ συχνά στην ομιλία του Donald Tramp αποτυπώνει μια γνωστή διαίρεση στην Αμερικανική ιστορία. Είναι μεταξύ απομονωτιστών και επεμβατικών. Πρέπει να πω εδώ πως αν και τα σύνορα μεταξύ των δύο τάσεων δεν είναι άκαμπτα, ότι οι επεμβατιστές συνήθως ήταν οι Δημοκρατικοί και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όλοι οι πρόεδροι διαδέχθηκαν την Μεγάλη Βρετανία ως η μεγάλη επεμβατική δύναμη πάνω στην Περίμετρο της Ευρασίας. Οι απομονωτιστές περίπου έλεγαν «πρώτα η Αμερική» και ας εκμεταλλευτούμε τις διαιρέσεις των άλλων. Αυτό αφορούσε πρωτίστως τις αποικιοκρατικές δυνάμεις του 19ου αιώνα προς τις οποίες οι ΗΠΑ ποτέ δεν έκρυβαν την δυσαρέσκειά τους (χαρακτηριστική περίπτωση η κρίση του Σουέζ).
• Τρίτον, εάν προσπαθήσουμε να αναγάγουμε αυτές τις τάσεις στον 21 αιώνα υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια και σίγουρα πολλές ενδιάμεσες πιθανές εκδοχές
o Το λιγότερο πιθανό είναι να αφεθούν οι υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις να ανταγωνίζονται στις περιφέρειες με τις ΗΠΑ να αφιερώνονται στην ήπειρό τους.
o Το πιο πιθανό, ένας επιλεκτικός επεμβατισμός με δύο σκέλη. Στο ένα σκέλος διαχείριση της κατανομής ισχύος με σκοπό την σταθερότητα με όρους ισορροπίας δυνάμεων πλανητικά και στις περιφέρειες (προβολή ισχύος επί ζητημάτων όπως το ISIS είναι δευτερεύοντα και περίπου αυτονόητες τακτικές και σίγουρα διαφορετικές από τα αδιέξοδα παίγνια των δύο τελευταίων δεκαετιών). Στο άλλο σκέλος πιο ενεργή συμμετοχή στις πολυπολικές ισορροπίες με εναλλαγές εξισορροπητικών προσεγγίσεων όπου οι άλλοι κύριοι παίχτες προς το παρόν διαφαίνεται ότι θα είναι η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία και δυνητικά η Ιαπωνία και η Γερμανία.
Δεν χρήζει να επαναλάβουμε πρόσφατες παρεμβάσεις που έθιξαν και ζητήματα Ελλάδας και τις στρατηγικές εξελίξεις στο περιβάλλον στο οποίο ανήκει. Λέμε μόνο ότι η διεθνής πολιτική φαίνεται να γυρίζει σελίδα και να ανοίγει μια εποχή εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Συνάμα και επικίνδυνη όπως κάθε μετάβαση από μια εποχή σε μια άλλη. Όπως εξηγήσαμε, ιστορική φάση πλήρη ανακατατάξεων και συνεχών εξισορροπήσεων και διαρκών ρευστών ανακατανομών συνόρων και πληθυσμών στις περιφέρειες. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον υπάρχουν ευκαιρίες και κίνδυνοι. Κινδυνεύουν οι αναλώσιμοι και ωφελούνται όσοι εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες, όσοι φροντίσουν να διαθέτουν ισχυρό κράτος, όσοι διαθέτουν κοινωνική συνοχή, όσοι φροντίζουν να έχουν ισχυρή οικονομία και όσοι δεν παραμελούν τις Ένοπλες Δυνάμεις. Ασφαλώς και ισχυρή διπλωματία που να δύναται να συναλλάσσεται και να ελίσσεται ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους και μεγιστοποιώντας τα οφέλη ευκαιρίας δοθείσης.
Κοντολογίς, τίποτα δεν θα μοιάζει με την αποβλακωτική παγκοσμιόπληκτη εικόνα των μετά-Εθνικών νεοελληνικών φαντασιώσεων των δύο δεκαετιών μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Συναφείς πρόσφατες παρεμβάσεις
Π. Ήφαιστος, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΡΑΜΠ: Αναζητώντας νέους στρατηγικούς προσανατολισμούς; Η σημασία για την Ελλάδα http://wp.me/p3OqMa-1km
Π. Ήφαιστος, Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΡΑΜΠ, Η ΕΥΡΩΠΗ, ΕΥΡΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΚΑΙ Η ΔΙΝΗ ΤΩΝ ΠΛΑΝΗΤΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ. Με αφορμή δηλώσεις του Τράμπ και σχόλια. http://wp.me/p3OqMa-1k1
John J. Mearsheimer, DONALD TRUMP SHOULD EMBRACE A REALIST FOREIGN POLICY. Ο κορυφαίος Αμερικανός διεθνολόγος προς Τράμπ: αυτοσυγκράτηση, αποφυγή υπερεξάπλωσης, ισορροπία δυνάμεων. http://wp.me/p3OlPy-1qq
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
0 Σχόλια