ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

Πριν από αυτά τα θέματα, ας δούμε το Θέμα της Εβδομάδας:

Ναι, χωρίς ευρωπαϊκή αναμόρφωση και χωρίς δάνεια η Ελλάδα θα μπει σε περιπέτειες. Όμως, χωρίς ευρωπαϊκή αναμόρφωση και με ακόμα μεγαλύτερα δάνεια η Ελλάδα θα μπει σε ακόμα μεγαλύτερες περιπέτειες. Αν έχω δίκιο, τότε η πρότασή μου στον Γιώργο Παπανδρέου δεν είχε καμία σχέση με μπλόφα. Ήταν, απλά, η τελευταία του ευκαιρία να γράψει ιστορία. [Ας μου αποδείξει κάποιος ότι σε ένα ή δύο χρόνια η Ελλάδα θα είναι σε καλύτερη θέση αν πάρουμε τώρα τα δάνεια (μετά Μνημονίου 2), από ότι αν δηλώσουμε ότι δεν τα παίρνουμε (αναγκάζοντας την Ευρώπη στον σχεδιασμό μιας βαθειάς αναδιάρθρωσης του χρέους μας, εντός βέβαια της ευρωζώνης - δεδομένου ότι δεν μπορούν να μας διώξουν από αυτήν) και εγώ θα αποσύρω την ανοικτή μου επιστολή στον πρωθυπουργό.]

Θεματολογία Εβδομάδας:

• Τώρα το λένε και οι Βέλγοι: Το Μνημόνιο 2 δεν έχει στόχο την δημοσιονομική προσαρμογή αλλά την τιμωρία. Κάνει την Ελλάδα να ματώσει μετατρέποντας παράλληλα την προσπάθεια εξόδου από την Κρίση σε Σισύφειο μαρτύριο.
• Ο Ken Rogoff αναφέρεται στην ευρωπαϊκή ηγεσία ως αφέντες με γουρουνίσιο πείσμα (EU's Pig-Head Masters): Η σημερινή στρατηγική, λέει, είναι πολύ πιο πιθανό να οδηγήσει σε έκρηξη και μια άναρχη διάλυση παρά σε 'προσαρμογή'. Γιατί, αναρωτιέται, πρέπει οι Έλληνες (και οι Ιρλανδοπορτογάλοι) να ανεχθούν χρόνια ολόκληρα λιτότητας και αναιμικής ανάπτυξης ώστε να στηριχθούν οι γαλλογερμανικές τράπεζες, χωρίς να έχουν κάποια οφέλη; Καμία χώρα που πέρασε από κρίση χρέους και ύφεσης δεν μπορεί να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα για πολύ καιρό, πόσο μάλιστα αυτά που έχουν επιβάλει στην Ελλάδα.
• Οι Ελληνίδες στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης της Κρίσης. Όπως και τότε, στο αντάρτικο, έτσι και τώρα, καλούνται να σηκώσουν τα βάρη του αγώνα. Άρθρο των New York Times.
• Η προσπάθειά μου να βάλω τα πράγματα στην θέση τους στην Ολλανδική τηλεόραση (κεντρικό δελτίο ειδήσεων). Η απόλυτη αντίφαση: Από την μία μου έδωσαν άπλετο χρόνο για να αναπτύξω το επιχείρημά μου (ιδίως για δελτίο ειδήσεων). Από την άλλη, αν δείτε και την υπόλοιπη εκπομπή (με αστείες και υποτιμητικές για την Ελλάδα αναφορές) θα φρίξετε...
• Μια ημίωρη ραδιοφωνική συνέντευξή μου για τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της Κρίσης, σε Νεοϋορκέζικο  σταθμό. Οι ερωτήσεις είναι του Doug Henwood. Πατήστε εδώ (και πηγαίνετε στο 27' 30'')
• Έτσι παρουσίασαν οι Financial Times το Μνημόνιο 2: Ως μια προσπάθεια να κερδηθεί χρόνος έως ότου γίνει μια γενναία αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους - δηλαδή, για να μην μασάμε τα λόγια μας, στάση πληρωμών ακολουθούμενη από κούρεμα της τάξης του 60%.
• Τι είναι αυτή η θρυλική μετακύλιση του χρέους μας (debt roll over) που υποτίθεται ότι συμφωνήθηκε; Ουσιαστικά είναι αυτό που δεν καταφέρναμε να κάνουμε μόνοι μας (εντός αγορών) πέρσι και έτσι οδηγηθήκαμε στις αγκάλες του Μνημονίου και των δανείων από την τρόικα. Με άλλα λόγια, να πειστούν οι δανειστές μας να μας ξανα-δανείσουν την ώρα που τους δίνουμε πίσω τα δανεικά. Τι άλλαξε τώρα και θα το κάνουν; Η απειλή (με την βούλα της ΕΕ) ότι αν δεν το κάνουν δεν θα πάρουν πίσω δεκάρα. Μια τέτοια όμως απειλή ισοδυναμεί με στάση πληρωμών και πυροδότηση των ασφαλιστήριων CDS (η οποία θα γονάτιζε πολλές γερμανικές και γαλλικές τράπεζες). Οπότε, οι σοφοί μας ηγέτες παλεύουν με νύχια και με δόντια να βρουν μια φόρμουλα η οποία θα τους επιτρέπει να βαφτίζουν το κρέας ψάρι - δηλαδή, την δια ροπάλου μετακύλιση σε... εθελοντική. Έστω ότι το πετυχαίνουν. Τι θα κερδίσουμε; Τίποτα. Με αντάλλαγμα την καθυστέρηση των αποπληρωμών, το βουνό χρέους θα μεγαλώσει, οι αγορές θα προεξοφλούν μια ακόμα πιο παταγώδη πτώχευση και, έτσι, η λιτότητα θα ακολουθείται από περαιτέρω στάση επενδύσεων στην χώρα μας.
• Ωραίο σκίτσο. Η Ελλάδα (ίσως και η Ιρλανδία, Πορτογαλία κλπ) πνίγεται στον ωκεανό και δίπλα της έχει σπεύσει ένα σκάφος του ευρωπαϊκού λιμενικού να την σώσει. Αντί για σωσίβιο, όμως, της πετά ένα βαράκι γυμναστηρίου ώστε να προπονηθεί για να μην ξαναπνιγεί.
• Όπως είχα προβλέψει πρόσφατα, στο θλιβερό 0,8%, δεν άργησε να φανεί πόσο υπερφίαλοι ήταν οι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί της 'ανάκαμψης'. Τόσο η βιομηχανική παραγωγή όσο και η ανεργία κατέδειξαν το βάθος της επιταχυνόμενης Κρίσης (βλ. μείωση επενδύσεων). Ακόμα και οι εξαγωγές (το μόνο καλό πεδίο επιδόσεων τον τελευταίο καιρό, καθώς οι επιχειρήσεις στρέφονται στο εξωτερικό λόγω μηδενικής εγχώριας ζήτησης) μειώθηκαν.
• H Eurointelligence αναφέρει πως ο Γιώργος Παπανδρέου πιέζεται να αντικαταστήσει τον Υπουργό Οικονομικών.

2. Οι εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρώπη
• Ο μέγας πόλεμος των ημερών: ΕΚΤ εναντίον Γερμανικού υπουργείου οικονομικών. Το μήλον της έριδος; Ποιος θα πληρώσει τα σπασμένα της Κρίσης Χρέους-Τραπεζών την οποία οι Μνημονιακές πολιτικές (σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία) χειροτέρεψε; Η Κεντρική Τράπεζα ή τα δημόσια ταμεία των πλεονασματικών χωρών; Το πυρηνικό όπλο του κ. Trichet δεν είναι άλλο από την απειλή αύξησης των επιτοκίων. Από την άλλη, ο κ. Schauble κραδαίνει την απειλή της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Κάτι σαν Μονομαχία στο Ελ Πάσο, χωρίς την άγρια ομορφιά του western...
• Παρά την θερμή υποδοχή της κας Μέρκελ στην Washington, η Γερμανία προσανατολίζεται προς Ανατολάς. Σύντομα, η Κίνα θα ξεπεράσει την Γαλλία ως η νούμερο 1 αγορά Γερμανικών αγαθών. Η Ινδία, η Βραζιλία και η Ρωσία δεν είναι πολύ πίσω. Η Financial Times θεωρεί ότι αυτό αλλάζει τα δεδομένα τόσο στο Δυτικό στρατόπεδο όσο και στην Ευρώπη.
• Οι εξελίξεις της εβδομάδας μου θύμισαν κάτι που είπε ο Michael Pettis τον περασμένο Νοέμβριο: Η Κρίση του Ευρώ είναι το αντίστοιχο του Αμερικανικού Εμφύλιου Πολέμου. Όταν ο αχός των μαχών θα έχει κοπάσει, η Ευρώπη είτε θα θυμίζει μια ενωμένη ήπειρο (με δημοσιονομική κυριαρχία επικεντρωμένη στις Βρυξέλλες ή ακόμα και στο Βερολίνο) είτε θα είναι κατακερματισμένη χωρίς ελπίδα ενοποίησης.
• H New York Times προειδοποιεί τους βορειοευρωπαίους να πάψουν να θεωρούν ότι η κρίση αφορά τις χώρες της περιφέρειας και όχι τις δικές τους.
• Ο επόμενος Πρόεδρος της ECB Mario Draghi πασχίζει από τώρα να αναδείξει το... γερμανικό του πρόσωπο υποδηλώνοντας ότι θα ανεβάζει τα επιτόκια κάθε φορά που το έχει ανάγκη η Γερμανική οικονομία (κι ας πέσουν στον  Καιάδα οι υπόλοιποι).
• Εξαίσιο άρθρο στην Wall Street Journal το οποίο κατακεραυνώνει παλαιό 'φίλο' του Δελτίου μας, του γερμανού καθηγητή Sinn ο οποίος όπου σταθεί κι όπου βρεθεί ζητά την αποβολή της Ελλάδας από το ευρώ ή την αποχώρηση της Γερμανίας από το κοινό νόμισμα. Τον τελευταίο καιρό ο Sinn κόπτεται για τα δάνεια των κεντρικών τραπεζών της περιφέρειας από την κεντρική τράπεζα της Γερμανίας (Bundesbank) (βλ. εδώ για σχετικό άρθρο που καταδεικνύει αυτές τις ανισορροπίες). Όμως το άρθρο βάζει τα πράγματα στην θέση τους δείχνοντας ότι το πρόβλημα της ΕΚΤ παραμένει αλλού: Στα θαλασσοδάνεια που έχει δώσει στις ιδιωτικές τράπεζες, και ιδίως τις γαλλογερμανικές. Εκεί καταντήσαμε: Να βλέπουμε φως μόνο από την ναυαρχίδα του Rupert Murdoch.
• Ο Wolfgang Munchau  διαβλέπει δειλές κινήσεις προς ομοσπονδιακούς οικονομικούς θεσμούς. Αν αυτό που περιγράφει είναι εκείνο που μπορούμε να προσδοκούμε, κρίνω ότι πρόκειται για too little too late που λένε και οι αγγλοσάξονες...
• Ο Ken Roggoff πολύ σωστά προειδοποιεί ότι η Κρίση του Ευρώ απειλεί την οικουμένη. Ή όπως συνηθίζω να λέω, η Ευρώπη είναι για τον Κόσμο ότι η Ελλάδα για την Ευρώπη.

3. Νέα από τις ΗΠΑ και τον κόσμο

• Ο Martin Wolf, στους Financial Times, εξηγεί γιατί η μονεταριστική προσέγγιση στην Κρίση ανήκει στον κάλαθο των αχρήστων (μόνο που το λέει πιο ευγενικά από μένα).
• Λέτε; Ο εισαγγελέας της Νέας Υόρκης κάλεσε την Goldman Sachs σε απολογία για τον ρόλο της κατά την διάρκεια του Κραχ του 2008. Μακάρι. Αν και δεν μπορώ να φανταστώ ότι σύντομα η υπόθεση θα καταλήξει στο αρχείο και κάποιοι υπάλληλοι της εισαγγελίας θα έχουν εξασφαλίσει μια πολύ καλή θέση εργασίας στο εγγύς μέλλον.
• Ο Paul Krugman γράφει για την οικονομική μοιρολατρία που έχει γίνει κυρίαρχη. Την εποχή που το πρόβλημα είναι η ανεργία λόγω έλλειψης ζήτησης, οι ανεκδιήγητοι της οικονομικής θεωρίας (όπως ο κατά τα άλλα συμπαθέστατος Κύπριος Νομπελίστας Chris Pissarides) συνεχίζουν να ψάχνουν το κακό στην λεγόμενη δομική ανεργία (δηλαδή στην ανεργία που προκαλούν οι ανελαστικότητες της αγοράς εργασίας, η έλλειψη των κατάλληλων ειδικοτήτων κλπ).
• Μια πολύ χρήσιμη σύγκρουση αναλογιών που εκφράζει τα επιχειρήματα υπέρ και κατά του διαχωρισμού μεταξύ των τραπεζών-καζίνο από τις παραδοσιακές τραπεζικές συναλλαγές. Ένα τάνκερ, εάν στο εσωτερικό του δεν αποτελείτο από πολλές διαχωρισμένες δεξαμενές, θα αναποδογύριζε με την πρώτη φουρτούνα καθώς το πετρέλαιο που κουβαλάει θα δημιουργούσε τεράστιες μετακινήσεις και αδράνειες στο εσωτερικό του τάνκερ. Από την άλλη, αν ρίξεις μια μικρή ποσότητα δηλητηρίου σε μια μεγάλη υδάτινη μάζα (άνευ διαχωρισμών), θα διαλυθεί και θα πάψει να είναι επικίνδυνο. Ποια αλληγορία ταιριάζει περισσότερο στις χρηματαγορές; Του τάνκερ ή του δηλητηρίου;
• Για όποιον/α από εσάς έχει λίγο χρόνο, αξίζει να διαβάσετε (ή και να δείτε σε βίντεο) αυτή την συζήτηση του Αμερικανικού Council of Foreign Affairs. Αρχίζει, όπως είναι φυσικό, με μια συζήτηση για την κρίση στις ΗΠΑ αλλά κάπου στην μέση η κουβέντα μεταφέρεται στην ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση. Η εξήγηση της σχεδόν ακραίας αντιπαλότητας Trichet και γερμανικής κυβέρνησης των ημερών έχει ενδιαφέρον (χωρίς να ταυτίζομαι απόλυτα μαζί της).
• Η σούπερ ανόητη εξήγηση των Ρεπουμπλικάνων για τα αίτια της Κρίσης στις ΗΠΑ.
• Η Ελλάδα ξανά στο χείλος του γκρεμού, γράφει το Der Spiegel με αρκετές δόσεις συμπάθειας για την χώρα μας (αναφέρεται και στον χαρακτηρισμό του Μνημονίου που κατέθεσα στον συντάκτη του άρθρου, ως μια νέα Συνθήκη Βερσαλλιών - έναν χαρακτηρισμό που οι παλαιοί αναγνώστες του protagon θα θυμάστε πρωτοχρησιμοποίησα).
• Η διαφορετική προσέγγιση στην Κρίση ενός μαρξιστή Αμερικανού - του φίλου Rick Wolf.
• Στις ΗΠΑ η ανεργία αποδεικνύεται σκληρό καρύδι. Το ίδιο και η ύφεση στην βιομηχανία.
• Η χαμένη (Αμερικανική) δεκαετία έφτασε στο μέσον της..