ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
Ο Αλέξης Τσίπρας επέμεινε στη στρατηγική ακραίου ρίσκου του Γιάνη Βαρουφάκη έως το δημοψήφισμα και το κλείσιμο των τραπεζών. Ευτυχώς δεν τον ακολούθησε περαιτέρω...
Αν υπάρχει μία αγορά που πραγματικά άνοιξε στα χρόνια των μνημονίων, ένας κλάδος όπου παρατηρείται δημιουργική καταστροφή και συνεχής καινοτομία, είναι σίγουρα ο πολιτικός στίβος. Μαγαζιά που δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν στις ανάγκες των καιρών και τις νέες απαιτήσεις των ψηφοφόρων - καταναλωτών, οδηγήθηκαν στο περιθώριο ή τον αφανισμό. Νεοφυείς πολιτικές επιχειρήσεις, συχνά με αθέμιτες ώς και (σε μία περίπτωση) εγκληματικές πρακτικές, βρέθηκαν στο προσκήνιο διεκδικώντας μερίδιο της εξουσίας.





Μία σύντομη αναδρομή αρκεί για του λόγου το αληθές. Τον Οκτώβριο του 2009, στις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο κ. Κώστας Καραμανλής, θριάμβευσε το ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία του πολιτικά αλησμόνητου Γιώργου Παπανδρέου, με 43,9%. Η Ν.Δ. σημείωσε τη χειρότερη επίδοση της ιστορίας της, με 33,5%. Ο ΛΑΟΣ, του δικαστικά βαλλόμενου σήμερα Γιώργου Καρατζαφέρη, κατετάγη τέταρτος, με 5,6%. Ο ΣΥΡΙΖΑ, στις πρώτες βουλευτικές εκλογές υπό την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα, μπήκε με δυσκολία στη Βουλή, με 4,6%. Η Χρυσή Αυγή παρέμενε στο βαθύ πολιτικό περιθώριο, με λιγότερες από 20.000 ψήφους (0,29%).

«Η πιο δύσκολη δουλειά»

Η νίκη Παπανδρέου είχε ως αποτέλεσμα ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου να αναλάβει τη «πιο δύσκολη δουλειά στην Ευρώπη», όπως θα τη χαρακτήριζε κάποιους μήνες αργότερα σε συνομιλία που θα είχε μαζί του στο Οβάλ Γραφείο ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Ραμ Εμάνιουελ. Ο κ. Παπακωνσταντίνου παρέμεινε στη θέση του υπουργού Οικονομικών για 17 πολυτάραχους μήνες. Θα έμενε χαραγμένος στη συλλογική μνήμη ως «ο άνθρωπος που μας έβαλε στο μνημόνιο» (ίσως ακόμα περισσότερο από τον Γ. Παπανδρέου). Η κατοπινή δικαστική του περιπέτεια δεν είναι εντελώς ασύνδετη με αυτήν την αντίληψή του στα μάτια της κοινής γνώμης.

Ο πολιτικός του προϊστάμενος δεν θα άντεχε πολύ παραπάνω. Σε ένα δεκαπενθήμερο ραγδαίων εξελίξεων από τα τέλη Οκτωβρίου ώς τις αρχές Νοεμβρίου, θα ολοκληρωνόταν η συμφωνία για το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, ο κ. Παπανδρέου θα προκήρυσσε το δημοψήφισμα που δεν θα γινόταν ποτέ, το ελληνικό ζήτημα θα επισκίαζε τη σύνοδο των G20 στις Κάννες και ο θριαμβευτής του Οκτωβρίου του 2009 θα εξαναγκαζόταν σε παραίτηση, υπέρ μιας μεταβατικής κυβέρνησης υπό τον Λουκά Παπαδήμο.

Στους επόμενους μήνες, ο κ. Παπαδήμος, μαζί με τον υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο (που ήταν υπέρ του δημοψηφίσματος πριν να ταχθεί κατά), με την ανυπόμονη στήριξη του όψιμα μνημονιακού Αντώνη Σαμαρά και την πρόσκαιρη στήριξη του ΛΑΟΣ, θα ολοκλήρωναν την επίπονη διαπραγμάτευση για το PSI. Στη συνέχεια ο κ. Βενιζέλος ανέλαβε την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, παραδίδοντας τα κλειδιά του υπουργείου στον Φίλιππο Σαχινίδη.

Κάπως έτσι φτάσαμε στις εκλογές - ορόσημο του Μαΐου του 2012, τις πρώτες της μνημονιακής περιόδου. Η Νέα Δημοκρατία κατέκτησε μεν τα πρωτεία, αλλά με μόλις 18,9% των ψήφων ― ποσοστό λίγο πάνω από το μισό από αυτό του 2009, που ήταν το χειρότερό της ώς τότε. Το ΠΑΣΟΚ έπεσε στην τρίτη θέση, με 13,2% ― έχασε, με άλλα λόγια, σχεδόν τα 3/4 του εκλογικού του ποσοστού. Στη δεύτερη θέση εκτοξεύθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ, ως εκφραστής μιας επιθετικής, αριστερόστροφης αντιμνημονιακής ρητορικής. Στη Βουλή εισήλθαν επίσης οι δυνάμεις του δεξιού και ακροδεξιού αντιμνημονιακού λαϊκισμού: οι Ανεξάρτητοι Ελληνες του Πάνου Καμμένου, ένα κόμμα μόλις δύο μηνών τότε, έλαβε 10,6% των ψήφων και την τέταρτη θέση· η Χρυσή Αυγή βρέθηκε κι αυτή για πρώτη φορά στο κοινοβούλιο με το ανατριχιαστικό 7%. Αξιοσημείωτη ήταν και η πρώτη εκλογική επίδοση της Δημοκρατικής Αριστεράς του Φώτη Κουβέλη, που είχε αποσχιστεί από τον ΣΥΡΙΖΑ δύο χρόνια νωρίτερα. Εν τω μεταξύ, ο ΛΑΟΣ έμεινε οριακά εκτός Βουλής.

Οι δεύτερες εκλογές του ’12

Μετά την αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης, προκηρύχθηκαν νέες εκλογές και διορίσθηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Παναγιώτη Πικραμμένο. Ο κ. Πικραμμένος, μαζί με τον υπηρεσιακό υπουργό Οικονομικών Γιώργο Ζανιά και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργο Προβόπουλο, κράτησαν τη χώρα όρθια σε συνθήκες μαζικής απόσυρσης καταθέσεων εν μέσω φόβων Grexit σε περίπτωση νίκης του κ. Τσίπρα.

Τελικά επικράτησε –με μικρή διαφορά– ο κ. Σαμαράς. Οι εκλογές του Ιουνίου όμως επιβεβαίωσαν το νέο πολιτικό σκηνικό: την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, την περιθωριοποίηση του ΠΑΣΟΚ, την εδραίωση της φασιστικής ακροδεξιάς εντός του κοινοβουλίου. Η τρικομματική κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ θα γινόταν δικομματική ύστερα από ένα χρόνο, με την αποχώρηση - πολιτική αυτοκτονία του κ. Κουβέλη για το κλείσιμο της ΕΡΤ. Εν τω μεταξύ, ο Γιάννης Στουρνάρας, ο μακροβιότερος υπουργός Οικονομικών των μνημονίων (23 μήνες), θα πετύχαινε την ανάκτηση της δημοσιονομικής αξιοπιστίας της χώρας και τον πρωτογενή ισοσκελισμό του προϋπολογισμού.

Οι διαρθρωτικές παθογένειες παρέμειναν, ωστόσο, με εμβληματικό σύμπτωμα τον εξαναγκασμό σε αποχώρηση του Χ. Θεοχάρη από τη ΓΓΔΕ τον Ιούνιο του 2014. Η σύντομη θητεία του Γκίκα Χαρδούβελη στο υπουργείο (επτά μήνες) δεν συνοδεύθηκε από επιτυχή ολοκλήρωση της πέμπτης αξιολόγησης. Υπό τη διαρκή πίεση του κ. Τσίπρα, ο κ. Σαμαράς προκήρυξε πρόωρες εκλογές, στις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ, με το δόγμα της δημιουργικής προεκλογικής ασάφειας μεταξύ μετριοπάθειας και Λαφαζανισμού, επικράτησε. Δυναμική είσοδο στη Βουλή πέτυχε τότε το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη, κηρύττοντας μία πιο νηφάλια στάση απέναντι στην κρίση σε σύγκριση με τον αντιμνημονιακό στρατόπεδο.

Οι εσωτερικές αντιθέσεις στη στρατηγική του κ. Τσίπρα (και του Γ. Βαρουφάκη), ωστόσο, ήταν υπερβολικά μεγάλες. Υπό την ασφυκτική πίεση των πιστωτών, ο νέος και άπειρος πρωθυπουργός οδήγησε τη χώρα σε ένα ολέθριο δημοψήφισμα και σε κλείσιμο των τραπεζών, για να υπογράψει στη συνέχεια μια συμφωνία χειρότερη από αυτήν που ώθησε τον κόσμο να απορρίψει. Η πλευρά Λαφαζάνη δεν μπόρεσε να καταπιεί το τρίτο μνημόνιο, με αποτέλεσμα να σφραγίσει τη ρήξη εντός του ΣΥΡΙΖΑ με την κάθοδό της ως αυτόνομη δύναμη στις επικείμενες εκλογές, με το –ειρωνικό, σίγουρα– όνομα «Λαϊκή Ενότητα».

Κι έτσι, η επιτάχυνση του πολιτικού χρόνου συνεχίζεται, η οικονομική ρευστότητα εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά της πολιτικής, και η χώρα αναζητά, σχεδόν απελπισμένα πλέον, μία νέα κανονικότητα.
Καθημερινή