ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

Με τον Κώστα Κωνσταντίνου

Η φωτογραφία είναι από το 1974. Αυτό που βλέπετε πίσω είναι οι σοροί αμάχων - γυναικόπαιδων και ηλικιωμένων. Eίχαν εκτελεστεί εν ψυχρώ, τις πρώτες μέρες της εισβολής. Βρέθηκαν σε σκουπιδότοπο.
«Οταν άρχισε η εκταφή […] είδαμε δεκάδες αποκεφαλισμένα και ακρωτηριασμένα πτώματα, κυρίως παιδιών, τα οποία είχαν σκεπαστεί μόνο με σκουπίδια. Μερικά από τα θύματα ήταν δεμένα μεταξύ τους με τέλι…
Μερικά από τα θύματα ήταν μισοκαμένα. Σχεδόν όλα τα αγόρια, κάθε ηλικίας, ήταν χωρίς κεφάλια. Μεταξύ των παιδιών που βρέθηκαν δολοφονημένα στον σκυβαλότοπο ήταν και τα έξι αδέλφια μου. Η μητέρα μου, η γιαγιά και η θεία μου μαζί με τα εφτά παιδιά της».
Η μαρτυρία αυτή ανήκει στον Ασίρ Αχμέτ, έναν Τ/Κ από το χωριό Μαράθα. Τα ονόματα των θυμάτων και οι ηλικίες τους υπάρχουν σε ένα μνημείο εκεί όπου βρέθηκαν. Εκεί, ίσως θυμάστε, τον Οκτώβριο είχε γίνει το επεισόδιο κατά την κατάθεση λουλουδιών από τον γ.γ. του ΑΚΕΛ.
Η «Χαραυγή» καταγράφει επώνυμη μαρτυρία του Ε/Κ Νίκου Γενιά: «Εοκαβητατζήδες με εκσκαφείς άνοιγαν λάκκους και έθαβαν τους γέρους και τα παιδιά που σκότωσαν σε αυτά τα χωριά. Μάλιστα ένας από αυτούς κομπάζοντας μας είπε ’Εμείς εκάμαμεν την δουλειάν μας’…».

Τα όσα έγιναν στα τ/κ χωριά Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόα, στην πρώτη φάση της εισβολής, από Εοκαβήτες της Περιστερωνοπηγής και άλλων χωριών, αλλά και χουντικούς αξιωματικούς, είναι μια σελίδα ντροπής για όλους μας. Εκατόν είκοσι έξι οι αγνοούμενοι. Το ίδιο, τις ίδιες μέρες, έγινε και στην Τόχνη. Εκεί σφαγιάστηκαν ομαδικά 79 άνθρωποι. Παρόμοιοι οι δράστες.

Πόσοι τα γνωρίζουμε; Και πόσοι, από εμάς που τα γνωρίζουμε και χωρίς αυτό να συνιστά ελαφρυντικό, τολμήσαμε ποτέ να σκεφτούμε γιατί μετά τη δεύτερη φάση της εισβολής Ε/Κ άμαχοι έπεφταν θύματα πανομοιότυπων εγκλημάτων από Τ/Κ στην Άσσια λ.χ. (52 άτομα) και το Ορνίθι (18 άτομα);

Όμως, δεν είναι αυτό το θέμα της Στήλης σήμερα. Το θέμα είναι πως, σε αντίθεση με την κάθε ανεύρεση των οστών Ε/Κ θυμάτων, η ανακάλυψη προχθές του μαζικού τάφου με τα οστά 86 Τ/Κ αγνοούμενων της σφαγής στα τρία χωριά πέρασε στο ντούκου στη δική μας πλευρά.

Κι όμως, ο μαζικός τάφος στον Σανταλάρη είναι ο μεγαλύτερος που βρέθηκε μέχρι σήμερα. Πιο μεγάλος και από της Άσσιας. Ήταν η πιο σημαντική ανακάλυψη για ένα έγκλημα πολέμου του 1974, η ευθύνη του οποίου, όμως, βαραίνει τη δική μας πλευρά. Τη δική μας κοινότητα.

Το θέμα δεν είναι ο… συμψηφισμός. Ούτε το εάν κατά τη γνωστή πρακτική αντιπερισπασμού διάφοροι οι οποίοι, είτε θαυμάζουν τον πολιτικό χώρο των εγκληματιών που τα διέπραξαν είτε απλώς του βρίσκουν ελαφρυντικά, θα μπουν και σε αυτό όπως και σε κάθε άλλο κείμενο το οποίο φωτίζει αυτή την (κατ’ επιλογήν) άγνωστη πτυχή της Ιστορίας μας και θα γράψουν σχόλια όπως «εξισώνετε την εισβολή με...» το τάδε και το δείνα. Και να είστε βέβαιοι ότι θα το κάνουν.

Το θέμα είναι η Ιστορία. Τα γεγονότα. Όχι όμως υπό το φως που σου συμφέρει, ενίοτε και υπό το σκότος της απόκρυψης της αλήθειας ή της διαστρέβλωσής της. Ιστορία είναι να τολμάς να κοιτάζεις και τα όσα δεν σε συμφέρουν. Και δεν σε τιμούν.

Κι αυτή η ανακάλυψη ακριβώς για αυτό αγνοήθηκε τόσο. Ή και, ακόμη χειρότερα, αν μιλάμε για συμψηφισμούς, παρουσιάστηκε και σε αναφορές στα ΜΜΕ με τίτλους όπως «Εντοπίστηκαν οστά Ε/Κ και Τ/Κ στα κατεχόμενα». Με την επεξηγηματική παράγραφο να παραπέμπει σε… πληροφορίες για την ανεύρεση (και) των οστών τριών Ε/Κ στο Δίκωμο.

Λυπάμαι, αλλά δεν προχωράμε έτσι. Δεν γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι. ‘Η και άνθρωποι σκέτο. Η άρνηση της Ιστορίας, όπως και τα επικοινωνιακά παιγνίδια με τα οποία συντηρείται η αποσπασματική αφήγηση -ναι, και στις δύο κοινότητες- και θάβεται η ιστορική αλήθεια, είναι αντίστοιχα ντροπιαστική με αυτά τα ανομολόγητα εγκλήματα. Είναι ένα νέο έγκλημα από αυτόν που διανοείται να το διαπράξει.

Το μόνο που οφείλουμε να πούμε -και ήδη το είπαν κάποιοι- είναι συγγνώμη για αυτό που αναλογεί στη δική μας κοινότητα, ειδικά όταν μιλάμε για τέτοιες πράξεις κτηνωδίας εις βάρος αθώων ανθρώπων. Τίποτα άλλο.

Δεν έχω τον χώρο να την παραθέσω αυτούσια ξανά και εδώ: Ακρωτηριασμένα και καμένα πτώματα, κυρίως παιδιών, τα οποία είχαν σκεπαστεί μόνο με σκουπίδια. «Μεταξύ τους και τα έξι αδέλφια μου. Η μητέρα μου, η γιαγιά και η θεία μου μαζί με τα εφτά παιδιά της».

Δείτε λίγο ξανά και τη φωτογραφία, αν θέλετε.
Εάν δεν αισθάνεστε ντροπή, αναρωτηθείτε γιατί.

Η Ιστορία είναι αυτή που είναι. Όχι αυτή που μας συμφέρει μόνο. Έτσι πάει. Και έτσι πρέπει. Το χρειάζεται για να επιβιώνει ως τέτοια. Και για να μαθαίνει τους ανθρώπους τουλάχιστον πώς να παραμένουν άνθρωποι.
Αυτό το εκ πρώτης όψεως απλό και το τόσο δύσκολο τελικά.

Πολίτης