ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

Οι αραβικές επαναστάσεις στο άκουσμα «όχι-ναι- αλλά » της Ευρώπης προς την Τουρκία έχουν ενισχύσει στους Τούρκους τον «πειρασμό της Ανατολής», και απελευθέρωσαν τον θρησκευτικό λόγο. Η Τουρκία έγινε ταυτόχρονα πιο ασιατική με τον δυναμισμό της, την αισιοδοξία της, την εμπιστοσύνη της στον εαυτό της και περισσότερο ισλαμική στη συμπεριφορά της, αν όχι στη βαθιά κουλτούρα της.

Χθες, ο δυτικός κόσμος αναρωτιόταν ποιος έχασε την Τουρκία. Αλλά σήμερα, μεθυσμένη από την επιτυχία της, μήπως διατρέχει τον κίνδυνο να χάσει τον εαυτό της; Πώς μεταφράζεται η λέξη «ύβρις» στα τουρκικά;

Χρειάζεται λίγη μετριοφροσύνη. Η κυβέρνηση της Άγκυρας δεν προέβλεψε με καλύτερο τρόπο τις αλλαγές στον αραβικό κόσμο από τα εγκαταστημένα καθεστώτα ή τους δυτικούς διπλωμάτες. Στο τέλος του 2010, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ήταν ο τελευταίος (ultimus) αποδέκτης του βραβείου για «τα ανθρώπινα δικαιώματα» του συνταγματάρχη Καντάφι της Λιβύης. Η Άγκυρα επεδίωξε με τον ίδιο τρόπο να διατηρήσει όσο το δυνατό περισσότερο τις σχέσεις της με τη Συρία του Μπασάρ αλ-Άσαντ, παρά την αιματηρή εκτροπή του καθεστώτος. Μια θέση παρεξηγημένη από τον αραβικό δρόμο, γεγονός που οδήγησε κατά πάσα πιθανότητα την Άγκυρα να σκληρύνει τη στάση της προς το Ισραήλ για να εξισορροπήσει την περιφερειακή εικόνα της.

Παρά τις αποτυχίες κατά την εκκίνηση, η Τουρκία είναι περισσότερο από ποτέ ο βασικός παίκτης, αν όχι μοντέλο και λιγότερο μία πηγή έμπνευσης διφορούμενη στην ουσία της, όσο και των αποδόσεων της για όλες τις χώρες της περιοχής. Η Ευρώπη του δεκάτου εβδόμου και δεκάτου ογδόου αιώνα χρησιμοποιούσε τον καθρέφτη των "turqueries" για να προβάλλει τις δικές της υπερβολές και ερωτήματά. Ο αραβικός κόσμος στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, δεν απέχει πολύ από το να κάνει το ίδιο. Η σύγχρονη Τουρκία γοητεύει τον αραβικό κόσμο. Αλλά οι κοσμικές παραδόσεις της, ακόμα και όταν υπονομεύονται από το καθεστώς στην εξουσία, η μη αραβική ταυτότητα της, η συμπεριφορά της έναντι της κουρδικής μειονότητάς της, το βάρος του οθωμανικού αυτοκρατορικού παρελθόντος της, καθιστά την Τουρκία τόσο αντι-μοντέλο όσο και μοντέλο. Η Τουρκία είναι ένας καθρέφτης όπου ο αραβικός κόσμος προβάλει τις ελπίδες του όσο και τις φοβίες του.

Στο στρατηγικό τομέα, η Άγκυρα έχει σίγουρα λόγους να πιστέψει ότι οι άμεσοι αντίπαλοι της είναι πιο εύθραυστοι λόγω των αραβικών επαναστάσεων.
Το Ιράν είναι στα πρόθυρα να χάσει τον μικρό πιστό εταίρο του που είχε με τη Συρία. Αλλά τι θα συμβεί αύριο, εάν η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πυρηνικό Ιράν; Θα πρέπει να γίνει και η ίδια; Η Αίγυπτος, πλήρως απασχολημένη με το μετασχηματισμό της δίνει σίγουρα προτεραιότητα στα εσωτερικά της προβλήματα, παρότι σκοπεύει να επανακτήσει τον όλο και πιο ορατό ρόλο της στους Παλαιστινίους και, γενικότερα σε όλο τον αραβικό κόσμο.

Λιγότερο εύθραυστη από τους αντιπάλους της και τις συμμαχικές αραβικές χώρες από μια επαναστατική διαδικασία, που η τουρκική δημοκρατία θα αποφύγει, η «Τρίτη Τουρκική Δημοκρατία» είναι επίσης λιγότερη ανήσυχη για το μέλλον της, εν μέρει λόγω της δημογραφικής της ανάπτυξης, σε αντίθεση με το «μικρό Ισραήλ».
Διαθέτει μια γεωγραφική, ιστορική, θρησκευτική και πολιτιστική εγγύτητα με την περιοχή που της δίνει αναντικατάστατα πλεονεκτήματα και την κάνει έναν αναπόφευκτο παίκτη.

Αλλά αυτό που απειλεί την Τουρκία, σήμερα είναι η ίδια η Τουρκία.
Δεν είναι μόνο ασιατική από την άποψη των θετικών συναισθημάτων ή των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης. Υπάγεται στον πειρασμό του "ανατολικού δεσποτισμού». Για αρκετά χρόνια τώρα, οι επικριτές του σημερινού καθεστώτος μιλούν για «Πουτινοποιήση» της εξουσίας.

Σήμερα, υπάρχει σίγουρα λίγο περισσότερη Τουρκία και λίγο λιγότερη Ευρώπη στον κόσμο. Αλλά η πορεία της ιστορίας μπορεί να αντιστραφεί. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία χρειάζεται την Ευρώπη τόσο ως αρχή μετρίασης όσο η Ευρώπη χρειάζεται την Τουρκία ως αρχή δυναμισμού.

Dominique Moisi, ειδική σύμβουλος στο IFRI
Πηγή: Les Échos


http://infognomonpolitics.blogspot.com/2011/09/blog-post_5226.html