ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

Ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας ήταν εξαιρετικά απασχολημένος το Δεκέμβρη. Λίγο μετά την υπογραφή συμφωνίας με το Αζερμπαϊτζάν για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Trans-Anatolian, κόστους 5 δισ. δολαρίων, ο Τανέρ Γιλντίζ πραγματοποιούσε χειραψία με τον Ρώσο π,ρωθυπουργό Βλάντιμιρ Πούτιν σχετικά με συμφωνία η οποία επιτρέπει στη Ρωσία να κατασκευάσει το δικό της αγωγό South Stream κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα, χρησιμοποιώντας τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας.




Αμφότερες οι συμφωνίες οραματίζονται μεταφορά αερίου από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στην Ευρώπη. Στη θεωρία, θα συμβάλουν στο δεδηλωμένο στόχο της Ευρώπης για ενεργειακή διαφοροποίηση και περαιτέρω ενίσχυση των γεωπολιτικών διαπιστευτηρίων της Τουρκίας.

Πράγματι, φαίνεται πως η Τουρκία βρίσκεται σε πορεία να αποτελέσει πραγματικό ενεργειακό παράγοντα στην περιοχή. Σύμφωνα με τον ερευνητή ενέργειας Ολγκού Οκουμούς της CERI Sciences Po στη Γαλλία, "οι αγωγοί αυτοί αποτελούν απτές ενδείξεις πως η Τουρκία σκοπεύει να αποτελέσει σημαντική χώρα διέλευσης".

Οι δυο συμφωνίες μπορούν να οδηγήσουν σε κατ' εκτίμηση είσοδο 70 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) στην Ευρώπη κάθε χρόνο. Ωστόσο η υπογραφή αμφότερων των συμφωνιών αμφισβητεί τη βιωσιμότητα του 'χαϊδεμένου' έργου της Ευρώπης, του Ναμπούκο. Το έργο, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα μεταφέρει αέριο από διάφορες πηγές στο κομβικό σημείο αερίου της Κεντρικής Ευρώπης στην Αυστρία.

Πολλοί αναλυτές θεωρούν το South Stream αντίπαλο του Ναμπούκο, ωστόσο σύμφωνα με τον Οκούμους, πραγματικός αντίπαλος του Ναμπούκο είναι ο αγωγός Trans-Anatolian.

"Ο αγωγός Trans-Anatolian έχει στόχο τη μεταφορά της ίδιας πηγής αερίου στην Ευρώπη με τον Ναμπούκο", εξηγεί.

Και σε αντίθεση με τον Ναμπούκο, ανέφερε ο Οκούμους στους SETimes, ο αγωγός Trans-Anatolian έχει εγγυημένη παροχή αερίου.

"Ο πιο σημαντικός συνεργάτης στον αγωγό Trans-Anatolian είναι η SOCAR [η Κρατική Επιχείρηση Πετρελαίου Αζερμπαϊτζάν], η οποία διαχειρίζεται το κοίτασμα αερίου Shah Deniz II με την BP. Με άλλα λόγια, ο αγωγός Trans-Anatolian δεν θα έχει πρόβλημα τροφοδοσίας καθώς ο κυρίαρχος πάροχος της περιοχής είναι μέτοχος".

Η νέα στάση της Τουρκίας μοιάζει εκ διαμέτρου αντίθετη με την προηγούμενη στήριξή της στο Ναμπούκο για μεταφορά αερίου από διάφορες πηγές ακριβώς στο κέντρο της Ευρώπης.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Καθηγητή Αχμέτ Εβίν, του Istanbul Policy Centre, δεν υπάρχει επιστροφή. "Από το 2002 μέχρι το 2009 η Τουρκία δεν έδειξε σημαντική στήριξη [προς το Ναμπούκο]. Η Τουρκία, ιδιαιτέρως με το νυν υπουργό Τανέρ Γιλντίζ, έχει συνειδητοποιήσει πως το Ναμπούκο αποτελεί έργο του ιδιωτικού τομέα".

Ο υπαινιγμός είναι πως εάν δεν μπορεί να κατασκευαστεί από τον ιδιωτικό τομέα, γιατί πρέπει να συμμετάσχει η Τουρκία; Σε αντίθεση με το Ναμπούκο, τα πλεονεκτήματα του αγωγού Trans-Anatolian για την Τουρκία είναι ξεκάθαρα. Από τα 16 bcm αερίου που προγραμματίζονται για τον αγωγό ετησίως, τα 6 bcm θα διατεθούν στην εγχώρια αγορά της Τουρκίας σε δυνητικά χαμηλές τιμές. Το πλεόνασμα των 10 bcm θα διανέμεται σε χώρες πέραν των συνόρων, συμπεριλαμβάνοντας πιθανότατα Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Αυστρία.

Όσο για τον South Stream, με πρώτη ματιά τα πλεονεκτήματα για την Τουρκία ενδέχεται να είναι λιγότερο εμφανή. Το πρόγραμμα θα μεταφέρει έως 60 bcm ρωσικου αερίου κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα στη Βουλγαρία και κατόπιν τόσο στην Κεντρική όσο και στην Ανατολική Ευρώπη, ετησίως.

Συνεπώς, η τρέχουσα διαδρομή δεν προβλέπει αέριο για την Τουρκία. Ωστόσο, ο Γιλντίζ φέρεται να έχει δηλώσει πως η Τουρκία έλαβε εκχωρήσεις σε υπάρχουσες συμφωνίες με τη Ρωσία, ωστόσο λόγω της φύσης τους, είναι αδύνατον να αναφέρει πόσο σημαντικές είναι.

Σύμφωνα με τον Οκούμους, "επειδή η Τουρκία δεν κέρδισε τίποτα επισήμως από τον South Stream, μπορούμε να εικάσουμε πως ο υπουργός έχει τουλάχιστον διαπραγματευτεί την τιμή των υπαρχουσών συμφωνιών αγοράς ή έχει αναθεωρήσει τους όρους λήψης ή πληρωμής".

Ωστόσο ο Εβίν υποστήριξε πως παρά τις πιθανές εκχωρήσεις, η συμφωνία έχει "προφανώς υποκινηθεί πολιτικά. Σκεφτείτε τη ως ένα πακέτο συμφωνιών με τη Ρωσία".

http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/el/features/setimes/features/2012/01/11/feature-04

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2012/01/south-stream-trans-anatolian.html#.Tw6AC6WfeM9