ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τελευταίος και… καταϊδρωμένος, ο Αμερικανός πρεσβευτής στη Λευκωσία εξέφρασε επιτέλους τα αυτονόητα, ότι οι τουρκικές ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ συνιστούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Πιθανότατα, αναγκάστηκε να προβεί σε αυτή τη δήλωση, καθώς οι σαφείς τοποθετήσεις της Μόσχας και του Πεκίνου είχαν προκαλέσει κύμα οργής στη μεγαλόνησο, με αποτέλεσμα η όλη κατάσταση ανάμεσα σε χώρες που υποτίθεται πως πλέον έχουν ομοειδή συμφέροντα, έβαινε ταχύτατα προς εκτροχιασμό…


Τα σχόλια που ακούγονταν ήταν ελάχιστα κολακευτικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τις συνέκριναν ακόμα και με την… Ελλάδα, που έχει αναγάγει τον κατευνασμό του αντιπάλου, την «εξημέρωση του θηρίου», της Τουρκίας δηλαδή, σε στρατηγικό δόγμα. Όπως έχει γραφτεί κατ’ επανάληψη από το «defence-point.gr», η πολιτική αυτή κατέληγε να γίνεται αυτοκαταστροφική, αφού το μήνυμα που διαβίβαζε στον αντίπαλο ήταν «όσο και να με πιέζεις, εγώ θα υποχωρώ για χάρη της ειρήνης», με αποτέλεσμα να φέρνει το ακριβώς αντίθετο από το προσδοκώμενο αποτέλεσμα, την πλήρη αποθράσυνση των Τούρκων.

Οι Αμερικανοί από την πλευρά τους έχουν όντως αρχίσει να θυμίζουν Ελλάδα με τη στάση που τηρούν απέναντι στην Τουρκία. Πλειάδα δημοσιευμάτων έγκυρων αναλυτών δίνουν την αίσθηση ότι η Ουάσιγκτον «βράζει» απέναντι στην Τουρκία, οι στρατηγικοί της εγκέφαλοι όμως έχουν αποδειχθεί προκλητικά ανίκανοι να παρουσιάσουν μια ρεαλιστική στρατηγική που να διαφοροποιείται από όσα έμαθε θεσμικά να αντιμετωπίζει ως δεδομένα το «σύστημα» παραγωγής πολιτικής στην Ουάσιγκτον.


Η Τουρκία είναι «ιερή αγελάδα» και δεν την αγγίζουμε, με αποτέλεσμα ο μέχρι πρόσφατα ο ιστορικός ηγέτης της περιοχής να είναι αν όχι ανύπαρκτος, τουλάχιστον προβληματικός και διφορούμενος, χωρίς συνεκτική με σαφείς στοχεύσεις και διάθεση επιβολής «τάξης», όπως κάποτε έκανε, με αποτέλεσμα ένας επίσης σύμμαχος, ο Ελληνισμός, να υποφέρει και να το πληρώσει σε πολλαπλά επίπεδα…

Το παρανοϊκό στην κατάσταση είναι ότι μια παγκόσμια δύναμη του βεληνεκούς των ΗΠΑ, καταδέχεται να τη «δουλεύει» ένας ημιπαράφρονας ισλαμιστής σαν τον Ερντογάν, του οποίου οι δηλώσεις και μόνο αρκούν για να λάβει περίοπτη θέση σε έναν… επικαιροποιημένο «άξονα του κακού», ένας ηγέτης που έβαλε στη θέση του πρωθυπουργού έναν τύπο που ό,τι και να σχεδίασε αποδείχθηκε πως είναι για τα σκουπίδια, απομονώνοντας εντελώς τη χώρα του (να είναι καλά ο άνθρωπος…).

Για να μην αναφερθούμε στο θρησκευτικό υπόβαθρο που όπως αποδεικνύεται έχουν οι θεωρίες και οι πράξεις του, διότι τότε τα πράγματα για τον «Τούρκο Κίσιντζερ», γίνονται πολύ χειρότερα. Ο δε γηραιός… Χένρι, του οποίου τη γνώμη για την Ανατολική Μεσόγειο και τα κατορθώματα της Τουρκίας δεν την έχουμε… περιέργως ακούσει, είναι βέβαιο ότι θα εξοργίζεται όταν το ακούει, αφού πραγματικά μεγάλοι στρατηγιστές του επιπέδου ενός Έντουαρντ Λούτβακ, έχουν αποκαλέσει τον Νταβούτογλου ακόμα και «ηλίθιο» (βλ. http://www.defence-point.gr/news/?p=56276).

Η κατάσταση είναι ολίγον παρανοϊκή, τουλάχιστον ήταν μέχρι χθες το πρωί που εκδηλώθηκε η παρέμβαση του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Κύπρο. Η ομάδα των χωρών που ανήκει η Κύπρος – και η Ελλάδα – αυτή δηλαδή της «Δύσης» να τηρεί μια διπλωματική στάση σχεδιασμένη να αποφευχθεί με κάθε τρόπο η ενόχληση της Τουρκίας και η στάση χωρών – συνδιαχειριστών επί της ουσίας του διεθνούς συστήματος, όπως η Ρωσία και η Κίνα, είτε αυτό αρέσει είτε όχι, να λαμβάνουν σαφή θέση υπέρ της προστασίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.


Και το αστείο της υπόθεσης είναι ότι η Δύση είναι αυτή που «καίγεται» να βρει εναλλακτικούς προμηθευτές υδρογονανθράκων, ενώ η Ρωσία μόνο να ζημιωθεί μπορεί, αφού οι υδρογονάνθρακες αυτοί, εάν μπουν στο παγκόσμιο σύστημα, θα αυξήσουν την προσφορά του αγαθού και θα ρίξουν τις τιμές, πλήττοντας τα έσοδα της Μόσχας, η οποία εξαρτάται υπέρμετρα από αυτά!

Παρά ταύτα, σκεπτόμενη στρατηγικά, η ρωσική ηγεσία προτιμά να λαμβάνει «θέση αρχής», σε αντίθεση με τη «Δύση», Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες, που όχι μόνο δεν κινούνταν δραστικά στην κατεύθυνση στήριξης του εταίρου, παρά τα στρατηγικά συμφέροντα που διακυβεύονται, αλλά υιοθετούν γενικώς την προαναφερθείσα στάση ημι… κατευνασμού απέναντι στην Άγκυρα, αρνούμενοι να ξεκολλήσουν από τους ψυχροπολεμικούς υπολογισμούς της τεράστιας υποτίθεται γεωστρατηγικής σημασίας της Τουρκίας.

Η σκέψη πίσω από αυτή τη στάση είναι τουλάχιστον προβληματική, τουλάχιστον εάν την εξετάσει κανείς και υπό το πρίσμα της προ ημερών διαρροής της έμμεσης απειλής του Βλαντιμίρ Πούτιν απέναντι στην Τουρκία, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Ερντογάν, όπου τον κάλεσε να σταματήσει άμεσα την υπονόμευση της Συρίας, για να μην προκληθεί – από τη Ρωσία – καταστροφική σύγκρουση που δεν θα αφήσει άθικτη τη διάδοχο της μισητής για τους Ρώσους, Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Όταν ο Πούτιν ρωτήθηκε από τον Ερντογάν εάν όσα λέει συνιστούν απειλή απέναντι στην Τουρκία, ο Ρώσος ηγέτης φέρεται να του απάντησε, ότι μπορεί να εκλάβει τα λόγια του όπως επιθυμεί… Αυτή ακριβώς η στάση θα μπορούσε όμως και να εκληφθεί ως έμμεσες διαβεβαιώσεις της Ρωσίας προς τη Δύση, ότι δεν έχει λόγο κανείς να φοβάται επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο που θα οδηγήσει στη μεγιστοποίηση της στρατηγικής αξίας της… «καπριτσιόζας» και απροσάρμοστης διεθνώς Άγκυρας. Άρα είναι λίγο περίεργο το να γίνεται ανεκτή.

Εκτός κι αν τις ΗΠΑ τις ενοχλεί πολύ περισσότερο η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και όχι το ενδεχόμενο να κληθεί λόγω του Άρθρου 5 της Ατλαντικής Συμμαχίας να σπεύσει με δυνάμεις να συνδράμει την Τουρκία, σε περίπτωση κλιμάκωσης των σχέσεων με τη Μόσχα.



Μια κατάσταση που θα μπορούσε στοιχειωδώς να αποφευχθεί, εάν έπαυαν κάποιοι στην Ουάσιγκτον να υποτιμούν τόσο τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας τους και απλά εκτιμούσαν ότι το μακροπρόθεσμο συμφέρον δεν είναι το να ανέχονται έναν ανεξέλεγκτο ταραξία στην περιοχή, αλλά το να συνεργαστούν, στοιχειωδώς έστω, με τη χώρα που εκ των πραγμάτων θα κληθούν να βρουν ισορροπίες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Είναι η Ρωσία, ενώ και ο ρόλος της Κίνας θα μπορούσε να αποδειχθεί κομβικός και σε καμία περίπτωση a priori εχθρικός γενικά απέναντι στη Δύση, παρά τα προβλήματα.

Το μήνυμα που εκπέμπει η Μόσχα και το Πεκίνο προς τη Δύση είναι αυτό της συνδιαχείρισης των υποθέσεων του πλανήτη, που ουσιαστικά παραπέμπει στην έμμεση αναγνώριση μιας ιεραρχίας στις διεθνείς σχέσεις η οποία και αντανακλά καλύτερα τον σημερινό καταμερισμό ισχύος. Όπως η Ουάσιγκτον επιχειρεί να υπερασπίσει τα πλανητικά της συμφέροντα, έτσι και οι άλλες δυο πρωτεύουσες επιδιώκουν να κατοχυρώσουν, όσο αυτό είναι δυνατό τα – πρωτίστως περιφερειακά – δικά τους. Ή θα συνεργαστούν ή θα συγκρουστούν. Εναλλακτική δεν υπάρχει.

Το σοβαρότατο αντάλλαγμα που φέρονται διατεθειμένες να προσφέρουν, είναι η συνεργασία για τη ρύθμιση σοβαρών ζητημάτων σε διάφορα σημεία της υφηλίου, που απειλούν σοβαρά τη σταθερότητα και την ασφάλεια. Ένα από αυτά τα σημεία είναι και η Ανατολική Μεσόγειος. Προβλήματα πάντα θα υπάρχουν, αφού δεν είναι δυνατή η απόλυτη ευθυγράμμιση, τη στιγμή που οι σχέσεις των ισχυρών είναι το αντικείμενο μιας αέναης διαπραγμάτευσης και εξισορρόπησης.
Όμως, η Ανατολική Μεσόγειος προσφέρεται για να αποτελέσει ένα «πεδίο δοκιμής» για το πως θα μπορούσε να εξελιχθεί η τριγωνική σχέση Ουάσιγκτον, Μόσχας και Πεκίνου, για το καλό της ανθρωπότητας.

DEFENCEPOINT