ΕΝΘΕΤΟ ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΥ

Οι δύο χώρες θα πρέπει να εκτονώσουν τα όποια ανοικτά μέτωπα και να αξιοποιήσουν συμμαχίες
Του Μάριου Ευρυβιάδη
Είναι πολλαπλά τα ανοικτά μέτωπα στη Μέση Ανατολή, πολυεπίπεδες και σύνθετες οι εξελίξεις ενώ βρίθουν το πολιτικό παρασκήνιο και οι λογής-λογής εκβιασμοί και συμβιβασμοί σε διμερές και πολυμερές επίπεδο.
Οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν άμεσα τα κρατικά συμφέροντα Ελλάδας και Κύπρου όπως επίσης και τα ευρύτερα συμφέροντα του ελληνισμού. Αθήνα και Λευκωσία πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλες τις δυνατότητες που τους παρέχονται σε θεσμικό και διμερές επίπεδο για την εκτόνωση στα όποια
μέτωπα μπορούν και δύναται, διότι όταν καταλαγιάσουν τα πράγματα θα υπάρξουν ανακατατάξεις, θα δημιουργηθούν νέες ισορροπίες και συμμαχίες και θα ζητηθούν λογαριασμοί και ρέστα.

Ελλάδα και Κύπρος θεωρούνται από κάποιους ως «παίκτες» με περιορισμένες δυνατότητες στα διεθνή δρώμενα. Στην καλύτερη περίπτωση θεωρούνται ως παίκτες μικρής εμβέλειας, παρακατιανοί παίκτες που δεν μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα ή να πάρουν κάποια πρωτοβουλία χωρίς τις ευλογίες κάποιου πάτρωνα -συνήθως της Ουάσινγκτον ή του Λονδίνου. Κατά την αντίληψη αυτή, που στην Ελλάδα έχει καθιερωθεί και ως «σχολή σκέψης», η Ελλάδα δεν έχει αυτόνομα εθνικά συμφέροντα παρά μόνο συμφέροντα τα οποία ταυτίζονται ή συμπλέουν με τη Δύση.

Σε επίπεδο πολιτικής ελίτ η αντίληψη αυτή έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε εύκολα μπορεί να ισχυρισθεί κανείς, και να το τεκμηριώνει με πολλαπλά παραδείγματα, ότι στην Ελλάδα, ο Ψυχρός Πόλεμος δεν τελείωσε αλλά συνεχίζεται.

Οι επιβιώσεις του Ψυχρού Πολέμου στην Ελλάδα, εντοπίζονται σε οικονομικές κυρίως ομάδες που «έφαγαν και έσκασαν» ως κομπιναδόροι των συμφερόντων δυτικών πολυεθνικών, με ύψιστο παράδειγμα τους εμπόρους όπλων. Εντοπίζεται επίσης στους πολιτικούς θιασώτες κάθε μορφής «ατλαντισμού» ή «ευρωατλαντισμού» μιας αντίληψης που εγκλωβίζει την ελληνική εξωτερική πολιτική σε μια μονόδρομη πορεία εθελοδουλείας και χαμέρπειας. Οι δυο αυτές ομάδες που βολεύονται η καθεμία για δικούς της λόγους και που θα ξεβολευθούν εάν αλλάξουν τα πράγματα, έχουν συνάψει μια ιερή συμμαχία, αποτέλεσμα της οποίας είναι η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας να συνεχίζει να διαμορφώνεται είκοσι και πλέον χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης με κανόνες Ψυχρού Πολέμου.

Μια στρατηγική συνέπεια του γεγονότος αυτού είναι ότι από το 1945 μέχρι και τις μέρες μας η Ελλάδα να μην εισπράττει κανένα στρατηγικό πλεονέκτημα από το γεγονός ότι η γεωγραφία της, της επιτρέπει να είναι κλειδί ελέγχου της Ανατολικής Μεσογείου. Οι όποιες απόπειρες έγιναν για να εισπράξει η Ελλάδα το δικαιωματικό της «πολιτικό και στρατιωτικό ενοίκιο» που απορρέει από τη γεωγραφία της κατέληξαν σε αποτυχία κυρίως διότι τις υπέσκαπτε εργολαβικά η παραπάνω περιγράφουσα ιερή συμμαχία της ψυχροπολεμικής εποχής.

Τέτοια παραδείγματα υπήρξαν η μη επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας σε 12 ναυτικά μίλια, η «ακύρωση» του ενιαίου αμυντικού χώρου Ελλάδας - Κύπρου, η ακύρωση των S-300 επί Σημίτη - Κληρίδη (ακόμη και μόνο τα ραντάρ των S-300 να εγκαθίσταντο θα σταματούσε το μονοπώλιο του αεροπορικού ελέγχου της Ανατολικής Μεσογείου από αυτούς που σήμερα τον ελέγχουν) με τελευταίο και κορυφαίο παράδειγμα την πεισματική άρνηση της Ελλάδας να διεκδικήσει τα δικαιώματά της που απορρέουν από τη θαλάσσια Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).

Τα γεωγραφικά δεδομένα της Ανατολικής Μεσογείου δεν μπορούν να ακυρωθούν. Με βάση την αρχή αυτή, Αθήνα και Λευκωσία πρέπει να «αναστοχαστούν στρατηγικά» ώστε να μην μείνουν «εκτός νυμφώνος» στις επικείμενες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή.

Υπάρχουν τρία «ζεστά μέτωπα» στα οποία μπορούν να συμβάλουν θετικά Αθήνα και Λευκωσία κατά σειρά προτεραιότητας. Είναι το μέτωπο των Ισραηλινών Παλαιστινίων, αυτό της Συρίας και αυτό της Λιβύης. Σε κανένα από αυτά δεν πρέπει η τουρκική διπλωματία να αφήνεται να αλωνίζει. Ευτυχώς για εμάς ο Μεγάλος Μάγιστρος της Τουρκίας Νταβούτογλου έχει, να μου επιτραπεί, «μπλέξει τα μπούτια του», διότι δεν μπορεί η Τουρκία να είναι «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ, και με τον λιμενοφύλαξ». Αυτό είναι το παιχνίδι της Τουρκίας.

* Ο Μάριος Ευρυβιάδης διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Η αλλαγή ηγεσίας στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών θα μπορούσε να γίνει αφορμή για ένα στρατηγικό αναστοχασμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ένα γεγονός που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο στη Λευκωσία. Ο κ. Σταύρος Λαμπρινίδης έχει δώσει κάποια «δείγματα γραφής» πρωτοβουλιών στη Μέση Ανατολή. Έχει την εμπειρία και τα προσόντα, αντίθετα με τον προκάτοχό του. Θα ακολουθήσει την πεπατημένη της ψυχροπολεμικής εθελοδουλίας και της χαμέρπειας ή αυτή της αξιοπρέπειας και της αυτονομίας; Οψόμεθα.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ 10/07/2011